2 - مردم : انقلاب بالفعل یک رویداد غیر مترقبه است . در یک انقلاب اصیل ، همه قشر های جامعه شرکت دارند ، هدف های انقلاب ، در برگیرنده ی خواست های اکثریت جامعه است . در آغاز ، توده ها با یک برنامه ی مدون و از پیش تهیه شده ، برای تغییر ساختار نظام و جامعه جدید ، به سراغ انقلاب نمی روند . انگیزه ی توده ها ، در آغاز ، براندازی نظامی است که دیگر قادر به تحمل آن نیستند . رهبران و پیش تازان انقلاب ، برنامه ی بازسازی جامعه را ، در نظام آینده تهیه می کنند و پس از تایید مردم آن را به اجرا می گذارند . انقلاب سال 1357 با قیام قشر های وسیع مردم ایران شروع شد و به رهبری امام خمینی ( ره ) به پیروزی رسید . ستون فقرات جنبشی که رهبری آن را ، امام خمینی ( ره ) بر عهده داشت ، روحانیون جوان در نهاد های مذهبی ، دانشجویان ، بازاریان و بخش های وسیعی از قشر های محروم و متوسط جامعه بودند . اینان در قیام 15 خرداد 1342 وفاداری بی چون و چرای خود را نسبت به رهبر مذهبی خود ، به اثبات رسانده بودند و پس از کشتار 15 خرداد ، افرادی که موافق تحمل سلطنت بودند ، و شماری از علما که موافق مداخله روحانیون در امور سیاسی نبودند ، به تدریج به سوی امام ( ره ) ، روی آوردند . بازاریان نیز با دادن کمک های مالی به یاری اش شتافتند و با توسعه شبکه های مخفی ، و از طریق مساجد ، پیام ها و دستور هایش را دریافت و اجرا می کردند . هر چند بازار و بخشی از روحانیون و نهاد های مذهبی در قم ، مشهد ، اصفهان و شیراز ، به عنوان یک سازمان مخالف رژیم ، سال ها فعالیت داشتند ، اما طبقه روشن فکر دانشگاهی ، در سال های اول دهه ی پنجاه ، مبارزه را از سر گرفتند . نخست نویسندگان ، هنرمندان ، حقوق دانان ، قضات ، با انتشار نامه های سرگشاده و اعلامیه هایی ، در اعتراض به نبودن آزادی و دموکراسی ، خواستار فضای باز سیاسی و اجرای قانون اساسی شدند و جمعیت طرفدار حقوق بشر را سازمان دادند . دانشجویان را به تظاهرات دانشگاهی وا داشتند و بدین سان فریاد اعتراض خود را نسبت به مظالم و ستم گری های رژیم شاه ، بلند و بلندتر کردند . کامندان دولت ، کارکنان بانک ها ، گمرک ، سپس کارگران کارخانه ها و صنعت نفت ، با اعتراض و اعتصاب خود ، اقتصاد کشور را فلج کردند . آن گاه ، دانشجویان ، دانش آموزان ، و نیز مردان و زنان از قشر های مختلف جامعه با برپایی تظاهراتدر شهر ها و برخورد های خیابانی با نظامیان ، آتش انقلاب را بر افروختند و طی مدت کوتاهی به چنان پیروزی هایی رسیدند که همه را شگفت زده کرد . اگر طبقه متوسط مذهبی ، بازاری و تحصیل کرده ، دیوار استوار انقلاب بودند ، طبقه ی کارگر و ده ها هزار تن کشاورزان بدون زمین و بی کار ، که در حومه شهر ها ، با محرومیت زندگی میکردند ، نقش نیروی « ضربت » را به عهده داشتند . اینان همراه با جوانان و نوجوانان ساکنان محلات فقیر نشین شهر های بزرگ ، اکثریت تظاهر کنندگان خیابانی را تشکیل می دادند . بسیاری از کسانی که در زد و خورد با نظامیان رژیم ، شهید یا زخمی شدند ، از میان توده های مردمی و به خصوص جوانان بودند .
منبع : کتاب انقلاب اسلامی و مسائل پیرامون آن ، صفحات 16 تا 18